fietsinfrastructuur

Heel wat scholen stimuleren duurzame, actieve en veilige verplaatsingen van en naar school. Dat doe je volgens het STOP-principe, waarbij je eerst inzet op Stappen, dan Trappen (fiets), vervolgens Openbaar vervoer en pas in laatste instantie individuele Personenwagens.

Actieve verplaatsingen te voet of per fiets zorgen immers voor een gezonde levensstijl, dragen bij aan schonere lucht, leiden tot minder files en geluidsoverlast in de omgeving van de school en bieden ook oplossingen voor vervoersarmoede en toegang tot onderwijs.

Ongeveer 60% van de leerlingen woont op minder dan 5 kilometer van hun school, wat een haalbare afstand is voor de fiets. Als school kan je leerlingen, leerkrachten en ouders overtuigen om vaker de fiets te nemen door o.a. in te zetten op kwalitatieve fietsinfrastructuur. Zo zijn douches, lockers, oplaadpunten voor elektrische fietsen en fietsenstallingen relatief eenvoudige infrastructuurmaatregelen die duurzaam woon-school verkeer aanmoedigen!  

Wat is een kwalitatieve fietsenstalling?

Voldoende en kwalitatieve fietsenstallingen voor leerlingen, leerkrachten en wachtende ouders zijn een stimulans om met de fiets naar school te komen. Een kwalitatieve fietsenstalling voldoet aan volgende (ontwerp)criteria:

• Zo dicht mogelijk bij de schoolpoort of binnen het schoolgebouw;
• Overdekt;
• Duidelijk zichtbaar en aangeduid;
• Diefstalveilig;
• 1,5 meter per fiets;
• Voldoende capaciteit;
• Voldoende verlicht;
• Comfortabel in gebruik;
• Laadpunten voor elektrische fietsen, in het bijzonder voor leerkrachten.
   

Enkele tips rond fietsenstallingen

• Vermijd dat fietsen te dicht op elkaar staan waardoor ze in elkaar kunnen haken en schade kunnen berokkenen aan andere fietsen.
• Wielklemsystemen zijn te vermijden: ze kunnen fietswielen kromtrekken en bieden te weinig diefstalbeveiliging.
• Fietsbeugels (met bij voorkeur 1 meter tussen 2 beugels) bieden de meeste mogelijkheden: ze zijn geschikt voor alle type fietsen, ze bieden ondersteuning aan het fietskader waardoor ze niet omvallen, ze zijn diefstalveilig want je kan gemakkelijk het fietskader vastmaken en een beugel beschadigt de fiets niet.
• Hoe weet je of een fietsenstalling voldoende capaciteit biedt? Een eenvoudige stelregel is dat een fietsenstalling niet meer dan 80% mag bezet zijn. Is dat wel het geval, dan is de stalling toe aan uitbreiding. Wil je bij nieuwe plaatsing een inschatting maken van het vereiste aantal, dan ga je niet alleen uit van het huidig aantal fietsers, maar ook van het potentieel aan fietsers. Voor het potentieel aan fietsers breng je de leerlingen en leerkrachten in kaart die op korte afstand van de school wonen en nu nog niet met de fiets komen. Voorzie tot slot naast het huidig aantal fietsers en het potentieel ook nog wat extra marge: bij goed weer of bij grote schoolevenementen zijn er namelijk meer fietsers.
• Voorzie bij voorkeur een aparte fietsenstalling voor leerlingen en leerkrachten. Leerkrachten rijden immers met een ander type fiets – waaronder fietskarren, bakfietsen, ligfietsen, elektrische fietsen - dan leerlingen. Dat zijn bovendien type fietsen van het duurdere segment, dus voorzie een beveiligde, afsluitbare fietsenstalling.
• Oplaadpunten voor elektrische fietsen zijn voorlopig (nog) niet verplicht. Toch raden we aan om deze te voorzien voor leerkrachten die net iets verder wonen. Dat doe je door stopcontacten te voorzien voor het opladen van de accu of door het plaatsen van laadpalen in de fietsenstalling.
• Vraag voor de zekerheid aan de dienst omgeving van de gemeente of een omgevingsvergunning nodig is voor de plaatsing of uitbreiding van een fietsenstalling. In de meeste gevallen is die gelukkig niet nodig.
• Gemeenten leggen soms een minimumaantal fietsparkeerplaatsen op. Ga dat aantal dus zeker na bij je gemeente.
   

Financieringsmogelijkheden

Fietsinfrastructuur (gedeeltelijk) financieren binnen schoolgebouwen kan o.a. via volgende bronnen:

• Fietsenbergingen en fietsrekken komen bij AGION in aanmerking voor subsidie via genormeerde omgevingswerken.
• Douches zijn o.a. subsidiabel als verbouwingswerken of nieuwbouw binnen de voorwaarden van de standaardprocedure en verkorte procedure.
• Oplaadpunten voor elektrische fietsen en lockers zijn subsidiabel indien voldaan aan de voorwaarden voor eerste uitrusting en ze dus deel uitmaken van een subsidiedossier waarin nog andere werken uitgevoerd worden.
• Ook via de stad of gemeente en lokale projectoproepen zijn er subsidiemogelijkheden die duurzame mobiliteit stimuleren.
   

Fietsgebruik stimuleren

Als school kan je natuurlijk veel verder gaan om fietsgebruik te stimuleren. Zo kan je inzetten op fietseducatie, fietsacties- en campagnes. Op de website Verkeer Op School vind je heel wat inspiratie, kant- en klare lespakketten of fietscampagnes. Ook kan je samen met je gemeente de schoolomgeving of schoolroutes verkeersveiliger maken of werk maken van autoluwe schoolstraten. Voorts kan je samen met de gemeente de schoolomgeving of schoolroutes verkeersveiliger maken of pleiten voor fietsstraten en autoluwe schoolstraten.
 

Meer weten?

• Lees het vademecum over fietsvoorzieningen, in het bijzonder deel G over fietsparkeervoorzieningen.
• Bekijk het webinar en bijhorende documenten over subsidies voor verkeersveilige schoolroutes en schoolomgevingen (januari 2022)
• Laat je inspireren door praktijkvoorbeelden rond fietsen in een schoolomgeving