Nieuwe schoolinfrastructuur in 306 gemeenten

In 306 of 94% van alle gemeenten in Vlaanderen en Brussel zijn er de voorbije jaren nieuwe scholen gebouwd of belangrijke werken aan scholen gebeurd. Het bedrag van realisaties is opgelopen tot 2 miljard euro. Dat blijkt uit het eerste voortgangsrapport van het Masterplan Scholenbouw van Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits. De volgende jaren komen er nog 22.000 extra plaatsen voor leerlingen in de klas. Ondertussen tonen scholen grote interesse voor het nieuwe scholenbouwprogramma van minister Crevits samen met de private sector. Alle initiatieven passen in de huidige inhaalbeweging rond scholenbouw.

In de commissie onderwijs van het Vlaams Parlement is het eerste voortgangsrapport over het Masterplan Scholenbouw officieel voorgesteld. Het rapport geeft een overzicht van de stappen voorwaarts die er zijn gezet sinds de goedkeuring van de Conceptnota Masterplan Scholenbouw in de zomer van 2015. Minister Hilde Crevits zorgde als eerste voor een omvattend totaalplan met een duidelijke beleidsvisie, nieuwe accenten en een concreet plan van aanpak. Dat is nodig omdat het schoolgebouwenpark verouderd is en er capaciteitsnoden zijn als gevolg van demografische evoluties in bepaalde regio’s.

2,6 miljard investeringsvolume

Vlaanderen telt ongeveer 20.000 schoolgebouwen. Die zijn vaak verouderd en er is een grote vraag naar nieuwbouw en renovatie. De algemeen geraamde subsidiebehoefte over alle onderwijsnetten heen bedraagt op dit moment ongeveer 5 miljard euro.

Deze legislatuur neemt Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits een reeks maatregelen om schoolbesturen meer zuurstof te geven bij hun infrastructurele plannen. Het investeringsvolume bedraagt ruim 2,6 miljard euro de voorbije drie jaren (2015-2016-2017).

In de periode 2014-2016 bedraag het totale aanbestedingsbedrag voor scholenbouw, namelijk de schoolbouwprojecten die door bouwheren effectief aan aannemers gegund worden, bijna 2 miljard euro.

Voor de gewone schoolbouwdossiers via AGIOn én het GO! bereikten de aanbestedingsdossiers in 2016 met 375 miljoen euro een recordbedrag. Sinds 2015 vonden er in 306 van de 327 gemeenten in Vlaanderen en Brussel gewone schoolbouwwerken door het agentschap AGIOn en Scholen van Morgen plaats. Het gaat om 94% van alle gemeenten.

Daarnaast is er de scholenbouw samen met de private sector. Het DBFM-programma ‘Scholen van Morgen’ zorgt voor 182 projecten in 102 gemeenten. Goed voor een investering van 1,5 miljard euro en 707.000 vierkante meter nieuwe of grondig gerenoveerde schoolinfrastructuur. Hiervan genieten  133.000 leerlingen en personeelsleden. De steden met de meeste nieuwe DBFM-scholen zijn Antwerpen, Gent, Kortrijk, Vilvoorde, Hasselt en Roeselare. In Beringen werd de grootste scholencampus gebouwd (27.437 m²).

Grote interesse voor nieuw bouwprogramma voor scholen samen met de private sector

Ook de toekomst is verzekerd. De Vlaamse Regering is in september 2016 akkoord gegaan met een nieuw DBFM-programma met een investeringswaarde van 300 miljoen euro. De interesse voor dat nieuwe programma is groot. Er zijn 52 kandidaat-dossiers ingediend, gebundeld in 21 clusters, met een geraamd investeringsvolume van 637,3 miljoen euro en een bouwoppervlakte van 305.000 vierkante meter. Het grootste ingediende project komt van de Sint Maartensscholen in Ieper. Daarnaast zijn er heel wat vragen voor de bouw van nieuwe basisscholen. De dossiers worden nu gescreend op hun volledigheid en of ze voldoen aan de beoordelingscriteria van het DBFM-decreet. De Vlaamse Regering zal finaal beslissen welke kandidaat-DBFM-projecten effectief worden geselecteerd en gefinancierd.

De BTW- verlaging op scholenbouw van 21% naar 6% kent een grote impact. Deze beslissing van de federale regering heeft in 2016 en 2017 gezorgd voor minstens 250 miljoen euro bijkomende budgettaire ruimte van BTW die niet meer moet betaald worden in oude en nieuwe schoolbouwdossiers, middelen die opnieuw geherinvesteerd kunnen worden in nieuwe bijkomende schoolbouwprojecten.

In het kader van het Vlaams klimaatfonds wordt er 54 miljoen euro geïnvesteerd in energie-efficiëntie-ingrepen in het bestaande schoolgebouwenpark, van kleuter- tot hoger onderwijs, in klimaateducatie en -sensibilisering en dit via 11 concrete klimaatmaatregelen. Enkele voorbeelden zijn: een zonneplan voor scholen, energiebesparende maatregelen in het leerplicht- en het hoger onderwijs, het samen aankopen van energie en een STEM-oproep klimaat. Op die manier draagt onderwijs zijn steentje bij in een schoner klimaat en een duurzamere samenleving. Voor asbestverwijdering in scholen is nog eens 7,5 miljoen euro vrijgemaakt.

22.000 extra plaatsen in de klas tussen 2017 en 2020

Door de demografische evoluties zijn er meer plaatsen voor leerlingen in de klas nodig. Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits liet een objectieve capaciteitsmonitor schoolinfrastructuur in het leerplichtonderwijs opmaken en besliste om middelen voor steden en gemeenten met de grootste capaciteitsnoden voor een periode van 3 jaar toe te kennen.

In de periode 2010-2018 werd er in totaal bijna 372 miljoen euro toegekend aan scholen in 20 capaciteitsgemeenten en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Eind 2016 waren er ruim 14.500 extra plaatsen in de klas gecreëerd. Dat zijn 3261 plaatsen of 13% meer dan eind 2015. De gemeenten Roeselare, Sint-Niklaas, Mechelen en Grimbergen boekten procentueel de grootste vooruitgang. Tussen 2017 en 2020 is de verwachting dat er meer dan 22.500 extra plaatsen bij zullen komen. Antwerpen, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Gent, Mechelen en Sint-Niklaas kregen de meeste capaciteitsmiddelen toegekend.

Alternatieven

Er wordt aandacht besteed aan nieuwe vormen om schoolinfrastructuur snel en flexibel te realiseren. Een voorbeeld daarvan zijn de huursubsidies. De overheid kent huursubsidies toe voor een periode van maximum 18 jaar. Zo wordt er schoolinfrastructuur gerealiseerd die afhankelijk van de plaatselijke verwachtingen tijdelijk kan zijn. Dat kan bijvoorbeeld voor nieuwe stadsprojecten. Er werden 35 huurdossiers goedgekeurd die zullen leiden tot 9775 plaatsen waarvan 2035 bijkomende plaatsen, goed voor een investeringswaarde van 88 miljoen euro.

Minister Crevits stimuleert het delen van sportinfrastructuur. Die infrastructuur blijft buiten de schooluren te vaak onbenut. Er is een duidelijke meerwaarde als ook andere verenigingen de infrastructuur kunnen gebruiken.

Er lopen twee studies die onderzoeken hoe je leerlingen van het technisch- en het beroepsonderwijs en personeel binnen sociale economie kan inschakelen in kleine renovatie- en onderhoudswerken van schoolgebouwen.

Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits: ”In bijna elke gemeente in Vlaanderen en Brussel zijn er scholen die de voorbije jaren middelen hebben gekregen voor een nieuwe school of grondige renovatiewerken. Het bedrag van realisaties is opgelopen tot bijna 2 miljard euro. De inhaalbeweging in scholenbouw op het terrein in heel Vlaanderen en Brussel wordt heel concreet zichtbaar. Vlaanderen maakt haar ambitie waar om te investeren in scholen en meer comfort aan te bieden aan leerlingen en personeel. Om de capaciteitsnoden op te lossen, komen er de eerstkomende jaren meer dan 22.500 extra plaatsen bij in de klassen. We bereiden samen met de private sector tegelijkertijd de toekomst voor zodat er ook de volgende jaren nieuwe scholen aangepast aan de onderwijsuitdagingen in de 21e eeuw in het straatbeeld zullen opduiken.”

Download de ppt van de presentatie in de commissie onderwijs.

Bron:
Persmededeling 15 juni
Kabinet van de viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams Minister Van Onderwijs Hilde Crevits